Олоҕун суол оҥоһуутун үлэтигэр анаабыт Михаил Иванович Никитин пенсияҕа тахсан баран, дьэ соло буолан өр өҥөйбөтөх төрөөбүт алааһыгар кэлэн олорор. Бу тиэргэҥҥэ кини, оһохчут Уйбаан уонна ыарыһах Балбаара уоллара, маһы миинэн ат оҥостон эргийэ сүүрэ сылдьыбыт сирэ, аны өтөхсүйэн, эрбэһининэн саба үүнэн турар.
Мэхээс манна аан бастаан колхоз тэриллэрин саҕана ХТЗ тыраахтардаах сылдьан, колхоз сирин таҥастаан, тимир көлө күүһүн туһанан үлэлээн барбыта. Кыргыллыбыт баттахтаах кыһыл былааттаах ударница Кэтэриинэ кыыһы кэргэн ылбыта. Ол кэннэ ыччаты Алдаҥҥа көмүс хостооһуҥҥа ыҥырыы буолбутугар, онно тиийэн көмүс сууйар драга хаамыытын хааччыйыыга экскаваторынан үгүс бадарааны сомсубута. Онтон Мэхээс Никитин бульдозера Дьокуускай – Алдан – Невер суолларын дэхсилээбитэ. Салгыы Мухтуйа – Мирнэй, Мухтуйа – Невер улахан да кыра да суоллара уонна Мирнэй Карьерын хаһыы үлүскэннээх үлэлэригэр умса түһэн өрөбүл, уоппуска диэн аралдьыйар, дьонун кытта алтыһарыгар да түгэннэрэ суох үлэҕэ эрэ охтон элбэх күннэр – сыллар ааспыттар. Кэргэнэ Кэтириис этэринии, кини дьиэтигэр – уотугар сылдьар ыалдьыт эрэ курдук көстөн ааһар буолан, кыыстаах уол оҕолоро улааппыттарын да билбэккэ хаалбыт курдук. Арай элбэх хамнастаах үлэлээх буолан дьонноругар кыһалҕа диэни биллэрбэккэ сылдьыбытыттан астына саныыр.
Эҥкилэ суох үлэһит пенсияҕа тахсар буолбутугар карьер коллектива туруорсан Мэхээскэ уочарата суох массыына ыларга сурук туттарбыттара. Онон Мэхээс аны бэйэтэ массыыналаммычча оҕолоругар тиийэн кинилэр олохторун – дьаһахтарын билсэр санаалаах. Лаана кыыс кыра эрдэҕиттэн аҕатыгар чугас этэ. Көтөхтөрөн олорон быһыта – орута кэпсэтэр буолаллара. Онтон оһохчут Уйбаан сиэнэ, уонна суол оҥорооччу кыыһа худуоһунньук буолбутуттан сөҕө – махтайа, Мэхээс кыыһа соҕуруу үөрэнэ сырыттаҕына харчы бөҕөнү ыытар буолара. Ыраах үөрэнэ сылдьар кыыһа тиийиммэккэ эрэйдэниэ диир санаа кинини үүйэ – хаайа тутара. Билигин Саргылааната куоракка коммунальнай дьиэ биир хоһугар кэргэнэ быраас Миитээлиин олороллор. Эдэр дьахтар үлэтинэн бэйэлэрин “богемаларбыт” диэн үрдэтэ туттан ааттанар эдэр дьону кытта ордук быыстапкалары уонна биирдиилээн худуоһунньуктар үлэлэрин сэҥээриинэн дьарыктанарга охтубут бөлөх ортотугар сылдьан, эдэр дьахтар сыыйа – баайа куоракка үлэ булуох курдук эрэннэриилээх Сиидэрэп диэн худуоһунньук, кинини талааннааххын диэн минньитэр тылларын итэҕэйиэх курдук. Ол быыһыгар кэргэнин хоту оройуоҥҥа главнай бырааһынан анаан ыытан эрэллэрин, кини онно тиийдэҕинэ сэттэ кылаастаах оскуолаҕа уруһуй учуутала буолар дьылҕатын кытта сөбүлэһиэн баҕарбат. Киэҥ сиргэ көҥүл сылдьарын ордорор. Миитээ поэтическай дууһата суох көннөрү киһи буоллаҕа дии... онон бу ыал арахсаллара да сөп курдуга.
Уола Бүөккэ кыра эрдэҕиттэн үлэ төлөбүрдээҕин, иннин тардынарын өйдөөбүт уолчаан, билигин тэрилтэ тойоно. Аҕата көрөрүнэн кини кэргэнин тылыттан тахсыбат буолан үлэтигэр кыбыттарыылардаах. Аны туран кимнээх эрэ кинини үлэтиттэн эһэ сатаабыттар эбит. Ол эрээри, аҕата сэрэйэринэн Бүөккэ булан сылдьыаҕа. Ити курдук, сааһыран эрэр киһи оҕолорун олохторун суола хайдах хайысхалардааҕын өйдүү уонна тобула сатыыр. Өйдөөбөтө үгүс курдук.
Кэргэнэ Кэтэриинэ ыал буолан олорбуттарын тухары дьиэ кэргэн олоҕун сылааһын билбэтэҕиттэн кэмсинэрин “Олохпут сылааһын суол сиэбитэ,” – диэбитэ оруннаах курдуга. Онтон уола аҕатыгар Дьокуускайга тиийиэн баҕарар аргыс уолу батыһыннаран аҕалан массыынатыгар олордон илдьэн иһэн билбитэ, бу оскуоланы саҥа бүтэрэн баран аны тимир суол тута БАМҥа баран иһэр оҕону кытта билсиһэр. Ити курдук Мэхээлэ Никинин кини курдук олоҕун суол тутуутугар аныыр баҕалаах оҕону сэҥээрэн, кинини обкомолга аҕалан биэрэн, тимир суол тутуутугар барар путевкатын тутан тахсыбыт оҕону бэйэтин баҕа өттүнэн эдэр эрдэҕинэ бэйэтэ туппут Невергэ диэри илдьэр буолар. Кини бэйэтэ билигин да киһи кырдьаҕаһа буолбатах. Бэлиэр биэнсийэҕэ тахсан тугу гына олоруой. Онно тиийдэҕинэ, кини сүүстэ тиэстибит сиригэр, Невергэ баҕар үлэ да көстүөҕэ.

Иванова А. Н. кэпсээтэ