Статья посвящена составлению топонимического словаря Республики Саха на бате топонимической картотеки М.С. Иванова-Багдарыын Сюлбэ, которая состоит из 450 тыс. карточек. Помимо этого будет использована обширная научная и научно-популярная литература по топонимике Якутии. Также в статье рассматривается вопрос об актуальности составления топонимического словаря в регионе на материале наименований местностей Эвено-Бытантайского улуса как объектов ономастической лексикографии. Описывается структурная характеристика 57 пробных словарных статей топонимов к "Топонимическому словарю Эвено-Бытантайского улуса" на буквы А и Б. На основе сравнительно-сопоставительного метода даются этимологические справки о корневых основах, конечных морфемах тунгусо-маньчжурского, тюрко-монгольского происхождения. В качестве приложения приводится список формантов (аффиксов, суффиксов) с обозначением их основных значений. В результате составления словарных статей вырисовывается общая картина топонимической системы бассейна р. Бытантай как территории этнолингвистических контактов неродственных языков. Приводятся этнокультурная информация, связывающая якутов с саяно-алтайскими тюрками и монголоязычными племенами, а также предания о названиях местностей, которые раскрывают содержание географических названий, тонимизацию апеллятивной архаической лексики тюгэсирских эвенов.
On the basis of toponymic filing Ivanov M.S.-Bagdaryyn Sulbe there comes a time in lexicographical work of the toponymic dictionary of the Republic of Sakha, rhe collected material is presented in the database of about 450 thousand card files. Also noteworthy is the scientific and popular scientific literature on toponymy of Yakutia. This publication substantiates the compilation of the toponymic dictionary of the region and the choice of the Evcn-Bytantantay ulus as an object of onomastic lexicography. The paper presents the structural characteristics, trial dictionary entries of the toponyms to the “Toponymic dictionary of the Eveno-Bytantaysky ulus” in the number of 57 articles on the letters A and B. Using the comparative method, given the etymological reference of the root basics of finite morphemes Manchu-Tungus, Turkic-Mongolian origin. As an application is given a list of formants (affixes, suffixes) with the designation of their main values. The formation of the toponymic system of the Bytantay river basin as the territory of ethno-linguistic contacts of unrelated languages emerges. The ethnic and cultural information linking Yakutia with the Sayano-Altai Turks and Mongolian tribes is given, also toponymic tradition which reveals the content of geographical names the appellative onymization archaic vocabulary rugasira evens.

Работа написана в историко-этнографическом плане на основе фактического полевого материала, собранного автором. Использованы также фольклорные, литературные, картографические и архивные источники. Во второй и третьей части книги дается толкование названий улусов

Книга представляет собой популярное изложение антропонимического исследования на якутском материале. В основу лег полевой материал, собранный автором в течении многих десятилетий, а также привлечен широкий круг фольклорных, литературных и архивных источников.

Бу томҥа Саха сирин ааттарын үөрэтиигэ 3 бастакы үлэлэрэ: "Мэҥэ ааттар", "Дорйду сурахтаах, алаас ааттаах", "Сири сиксигинэн" түмүллэн киирдилэр. Ааптар үлэлэрин суруйарыгар кырдьаҕастары кытта кэпсэтэн булбут матырыйаалларын сэргэ фольклор, литература, картография, архыып источниктарын туһаммыта сир аатын үөрэтии саха олоҕун - дьаһаҕын, тылын - өһүн, сири - уоту, айылҕаны анаарыытын, атын омуктары кытта алтыһыытын чинчийиигэ улахан көмөлөөҕө көстөр

Саха тылын уерэҕэр сир-дойду ааттарын үөрэтиини төрүттээбит М.С. Иванов-Багдарыын Сүлбэ таһаарыылаах үлэтиттэн талыллыбыт айымньыларын үhүc томугар үс үлэлэрэ: «Yc... Сэттэ... Toҕyc...», «Саха — сир түннүгэ, көмус илии», «Сири халлааны кыйа анааран» түмүллэн киирдилэр.
Багдарыын Сүлбэ үлэлэригэр кырдьаҕастары кытта сэһэргэһэн суруммут, оскуола үөрэнээччилэрэ, устудьуоннар үөрэппит матырыйаалтарын сэргэ фольклор, литература, картография, архыып матырыйаалдарын туһаммыта сир аатын үөрэтии саха өйүн-санаатын, олоҕун-дьаһаҕын, үлэтин-хамнаһын, итэҕэлин чинчийиигэ улахан көмөлөөҕүн көрдөрөр. Сир-дойду ааттарын үөрэтиинэн ааптар норуотун олоҕун, сайдан кэлбит суодун-ииһин сырдатарга холонор

Саха тылын үөрэҕэр топонимиканы төрүттээбит М. С. Иванов-Багдарыын Сүлбэ «Талыллыбыт үлэлэрин» бу алтыс томугар сир аатыгар сыһыаннаах тус бэйэтэ уонна кини үөрэнээччилэрэ араас дьону кытта кэпсэтэн хомуйбут үһүйээннэрэ, номохторо улуустарынан, кыраайдарынан наарданан киирдилэр. Сэһэнньиттэр саастара уонна улуустара ыйыллан, кэпсээннэрэ уларытыллыбакка, хайдах баарынан бэрилиннилэр

Книга представляет первую в якутской литературе попытку дать популярное изложение топонимического исследования на материалах Якутской АССР. Работа написана в историко-этнографическом плане на основе обширного фактического полевого материала, собранного автором. Также использованы литературные (исторические, этнографические, географические и др.) картографические и архивные источники

Багдарыын Сүлбэ өрөспүүблүкэ араас муннуктарыгар олорор кырдьаҕастары кытта сэһэргэһэн булбут матырыйаалларын сэргэ фольклор, литература, картография, архыып матырыйаалларын туһанан төрөөбүт норуотун олоҕун, сайдан кэлбит суолун сырдатарга холонор